Żelazo to bardzo ważny minerał, który tworzy dwa białka: hemoglobinę i mioglobinę. Hemoglobina buduje czerwone krwinki, które transportują tlen z płuc do całego ciała. Mioglobina dostarcza z kolei tlenu do mięśni. Żelazo tworzy także hormony, jak również buduje tkankę łączną: mięśnie i ścięgna. Jeśli wydaje ci się, że masz za mało żelaza, zobacz jakie są objawy tego deficytu i sprawdź co możesz poradzić.
Co się dzieje, gdy brak mi żelaza?
Na początku nie zauważysz żadnych zmian, ponieważ twoje ciało będzie zużywać żelazo nagromadzone w mięśniach, kościach i w wątrobie. Ale gdy te zapasy się skończą, czerwone krwinki stają się coraz mniejsze i mogą przenosić mniej tlenu. Przez to całe ciało staje się mniej natlenione, co jest przyczyną anemii.
Jakie są symptomy anemii?
Możesz czuć się słabo, być zmęczona i mieć bladą skórę, przyspieszony puls, zimne dłonie, bóle głowy i problemy z trawieniem. Słabszy system odpornościowy sprawi, że będziesz częściej chorować, a twoja temperatura ciała będzie się częściej zmieniać. Może to nawet prowadzić do problemów ze skupieniem myśli i z zapamiętywaniem. Dzieci które mają anemię często mają problemy w szkole.
Co powoduje niedobór żelaza?
Niedobór kest bardziej prawdopodobny, gdy masz złą dietę, a szczególnie gdy nie jesz wystarczająco dużo mięsa lub ryb. Z tego powodu jest to częsta przypadłość wegetarian. Może się to także zdarzyć ze względu na utratę krwi lub choroby (takie jak wrzody żołądka lub rak jelita grubego) albo gdy masz problemy z trawieniem i wchłanianiem pożywienia. Kobiety cierpią na niedobór żelaza częściej niż mężczyźni, szczególnie na początku cyklu miesiączkowego. Poziom żelaza spada także z wiekiem, gdy seniorzy jedzą mniej.
Ile potrzeba żelaza?
Jeśli jesteś mężczyzną, powienieneś dostarczyć sobie ok 9-10 mg dziennie, w zależności od wagi. Jeśli jesteś kobietą w wieku 18-50 lat, potrzebujesz podwójną dawkę – nawet 20 mg dziennie. Po 50 roku życia, zapotrzebowanie u kobiet spada do tego samego poziomu co u mężczyzn.
Co mogę poradzić na niedobór żelaza jeśli nie jem mięsa?
Ludzkie ciało nie wchłania łatwo żelaza z warzyw, tak jak z łatwością wchłania je z mięsa i ryb. To dlatego wegetarianie powinni przyjmować podwójną dawkę zalecanej ilości żelaza. Jeśli chodzi o warzywa które mają więcej żelaza, to najlepiej włączyć do diety więcej pomarańczy, czerwonej papryki, truskawek i brokuła, które mają więcej witaminy C. Poprawia ona wchłanianie żelaza. Oprócz tego więcej żelaza mają orzechy, kiełki, rodzynki, owsianka czy szpinak i inne zielone warzywa liściaste, takie jak jarmuż. Obecnie coraz częściej spotyka się różne owsianki i płatki śniadaniowe, które są wzbogacane o witaminy i minerały, nierzadko o żelazo. Informacje o składnikach tych płatków znajdziesz na opakowaniu.
Co zmniejsza ilość żelaza w organizmie?
Oprócz zróżnicowanej diety, jeśli borykasz się z niedoborami, warto jeszcze wyeliminować następujące czynniki, prowadzące do zmniejszenia ilości tego minerału:
- Zbyt dużo nabiału,
- Suplementacja białka, które utrudnia wchłanianie żelaza,
- Kawa i herbata w nadmiernych ilościach,
- Problemy z trawieniem i zaburzenia odżywiania
Czy potrzebujesz suplementów diety z żelazem?
Kobiety po menopauzie i mężczyźni raczej ich nie potrzebują – na ogół mają odpowiedni poziom żelaza. Z kolei zbyt duża dawka, którą możemy dostarczyć przez suplementy może powodować bóle brzucha, zatwardzenie albo biegunkę i ogólne słabe samopoczucie. Nadmiar żelaza utrudnia oprócz tego wchłanianie cynku. Przedawkowanie suplementów diety jest szczególnie groźne u dzieci do lat 6. Większość dorosłych nie powinna spożywać więcej niż 45 mg żelaza dziennie i z tego powodu przed rozpoczęciem brania suplementów najlepiej skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który zleci też badanie krwi na poziom żelaza.
Leczenie niedoborów żelaza
Niedobory żelaza leczy się za pomocą suplementacji tym minerałem w odpowiednich ilościach, ale w niektórych wypadkach to nie wystarczy. Długotrwała anemia leczona jest w inny sposób. Jeśli jest ona rezultatem chorób nerek, pacjentom podaje się zastrzyki z erytropoetyną (EPO). Jeśli natomiast choroba autoimmunologiczna atakuje czerwone krwinki, wówczas podaje się kortykosteryd aby powstrzymać atak i wyleczyć anemię. W genetycznie transmitowanej anemii sierpowatej używa się innych specjalistycznych leków. Są to jednak bardzo rzadkie przypadku i dla zwykłej anemii, bardzo rozpowszechnionej u młodych kobiet, wystarczy odpowiednia suplementacja żelazem i zmiana diety.
